“कोविडच्या पहिल्या लाटेत नवरा गेला… नऊ महिन्याच्या आत सासू गेली… आता आधार केवळ मोठ्या दिराचा पण त्यांच्याही घरात बायको नसल्याने दोन मुलांना घेऊन ते संसार रेटत आहेत. माहेरून मदत मिळेल अशी स्थिती नाही. पदरात १३ वर्षाची मुलगी. तिचं पुढं कसं होणार या विवंचनेत मला प्रचंड नैराश्य आलं. आत्ता पर्यंत माझ्यावर उपचार सुरू होते. आता कुठे मी वास्तव स्वीकारत जगण्याची वाट शोधत आहे. पण मुलीला सोबत करू काय असा प्रश्न मला सतावत आहे”, ही नाशिकच्या सीमा राऊत त्यांची व्यथा व्यक्त करत होत्या.

करोना काळात झालेली मनुष्यहानी कधीही भरून न निघण्यासारखी आहे. राज्यात प्रत्येक घरात कोणाचा ना कोणाचा मृत्यू झाल्याने. सारेच होरपळले जात असताना नात्यांची वीण मात्र उसवत गेली. नात्यांकडे पाहण्याची संवेदना, भावना हरवल्याने तटस्थता आली. याचा सर्वाधिक फटका बसला तो कोरोनामुळे पती गमावलेल्या स्त्रियांना. घरातील कर्ता पुरूष गेल्याने एकट्या पडलेल्या महिलांना सासर व माहेरच्या लोकांनी अपवाद वगळता ‘तुझं तू बघ’ असं सांगून अंग काढून घेतल्याने या महिलांची परिस्थिती दयनीय झाली. आर्थिक, मानसिक, शारीरिक व भावनिक आधार हरवलेल्या महिला ही परिस्थिती हाताळण्यास अपयशी ठरल्याने यातील बहुतांश महिला या नैराश्यात ढकलल्या गेल्या आहेत. सीमा या पैकी एक. सीमा यांचे पती एचएएल कंपनीमध्ये कामाला होते. घरी शेती आणि कुटुंबातील मोठा भाऊ असल्याने सर्व जबाबदाऱ्या पार पाडतांना आर्थिक स्थैर्य तसे थोडे उशीराने आले. साधारणत: सहा वर्षापूर्वी स्टेट बँक ऑफ इंडिया मधून त्यांनी कर्ज काढून घर घेतले. घर खर्च तसेच अन्य कौटुंबिक जबाबदाऱ्यांमुळे बचत फारशी झाली नाही. करोनाच्या पहिल्या लाटेत करोना झाला. उपचार सुरू असताना बिल दहा लाखांपेक्षा जास्त झाले. उधार उसनवारी घेत दवाखान्याचे बिल भरलेही गेले. पण हे प्रयत्न अपुरे ठरले. सीमा यांच्या पतीचा मृत्यू झाला. हा धक्का पचण्यासारखा नव्हता. त्यांच्या निधनानंतर काही दिवसात कंपनीने त्यांचा भविष्य निर्वाह निधी यासह अन्य काही रक्कम हाती दिली. तोच बँकेचे वसुली पथक दारात उभे. बँकेकडून कर्ज वसुलीसाठी सातत्याने तगादा लावल्याने सीमा यांच्या नैराश्यात भर पडली. सासूबाईंचंही निधन झालं. यामुळे त्या अधिकच खचल्या. अखेर काही नातेवाईकांच्या मदतीने बँकेशी सेटलमेंट करत पतीची जमापुंजी, दागिने, मुलीच्या भविष्यासाठी ठेवलेली तरतूद अशी एकत्र रक्कम उभी करत बँकेचा तगादा थांबवला. कारण ताटात अन्न नसले तरी डोक्यावर छप्पर महत्वाचे होते. मात्र हातातोंडाची हीच लढाई सीमा यांच्यातील न्यूनगंडात भर घालणारी ठरली. त्या नैराश्याच्या गर्तेत लोटल्या गेल्या. त्यांच्या मानसिक आरोग्यासाठी उपचार सुरू झाले. आता त्या बऱ्या होऊ लागल्या आहेत. सीमा सांगतात माझा नवरा गेला हे मी स्वीकारलं आहे. मदत फारशी कोणाकडून नाही. या विषयी माझी तक्रार नाही. पण सरकारने किमान काही कर्ज माफ केलं असतं तर मुलीसाठी काही पैसे साठवू शकले असते. आता १३ वर्षाच्या मुलीला घरी ठेवून काम करू शकत नाही. कोणाकडे ठेवावे ही हिंमत माझ्यात नाही. त्यामुळे घरात राहुन खानावळ चालू केली आहे पण तेही जड पडते असे त्या सांगतात.

याविषयी करोना विधवा एकल समितीचे हेरंब कुलकर्णी सांगतात, करोना बाधित विधवा आणि इतर विधवा यांच्यात फरक आहे. ग्रामीण भागात करोनाबाधित विधवांची स्थिती दयनीय आहे. माहेरच्या मंडळींनी काही दिवसांसाठी त्यांना घरी नेले. त्यानंतर तुमचे तुम्ही पहा हे अप्रत्यक्ष सुचवले. शहरात महिला गृह कर्ज किंवा अन्य कर्जाखाली दबल्या गेल्या. यातील महिला ३० ते ५० वयोगटातील आहे. त्यांच्या पुनर्विवाहाचा विचार कुठेच झाला नाही. आजही त्यांना त्यांच्या मालमत्तेच्या हक्काविषयी बोलता येत नाही. त्यांच्या शारीरिक, मानसिक, भावनिक गरजांचा विचार होत नाही. खूपशा महिलांनी हे वास्तव न स्वीकारल्याने त्यांना नैराश्य आले. न्यूनगंड बळावला आहे. काहींनी हे दृष्ट चक्र भेदले पण आजही या महिला नव माध्यमांवर आपल्या नवऱ्याचे फोटो शेअर करतात, डीपी ठेवतात. त्याच्या आठवणीत रमायला आवडते.